Total Body Reflex en de vagus zenuw

De nervus vagus, of de vagus zenuw is de laatste tijd een veel besproken onderwerp. Over deze zenuw heeft dr. Porges de polyvagaaltheorie ontwikkeld. Een mooie theorie die veel duidelijkheid geeft voor mensen over de staat van hun zenuwstelsel. Porges geeft aan dat er een ventrale staat is, deze heeft te maken met sociale contacten en je veilig voelen. Een sympatische staat, deze staat voor activiteit, sport, of vechten/vluchten als er gevaar dreigt. En een dorsale staat die staat voor de bevriezingsreactie die op kan treden bij ernstig trauma, maar is ook de stand die altijd aanstaat, een soort spaarstand, alles functioneert maar niet optimaal. Mensen met trauma hebben vaak moeite om in de veilige ventrale stand te komen.

De ventrale, sympatische en dorsale staat zijn continue aanwezig, je kunt het zien als knoppen die open of dicht staan. Het is niet zo dat er maar een staat actief is als je plezier hebt of aan het sporten bent. Je kunt met plezier sporten (ventraal sympatisch) of in angst vluchten (dorsaal sympatisch) je kunt ook diep ontspannen zijn in de sauna bijvoorbeeld (ventraal dorsaal).

Volgens Porges zijn er een aantal hersenzenuwen betrokken bij de polyvagaaltheorie. Hij benoemt daarbij de hersenzenuwen die te maken hebben met sociale interactie. Echter hij mist daarbij de zenuwen die te maken hebben met ontspansysteem (parasympatisch zenuwstelsel) en zelfs geur wordt niet meegenomen in de polyvagaaltheorie. Terwijl geur ontzettend belangrijk is om te bepalen of iets veilig is of niet. De kernen van al deze zenuwen liggen in de hersenstam.

Total Body Reflex

Total Body Reflex gebruikt de polyvagaal theorie ook, maar niet zo zwart wit, het is veel complexer. Er wordt vanuit embryologie gekeken naar de ontwikkeling van ons zenuwstelsel. Dit is ontzettend interessant en ik ga proberen het simpel uit te leggen.

In de ontwikkeling van een paar cellen tot mens gebeurt er heel veel. Zo ontstaan er eerst bloedvaten en daarna pas spieren. Als je nog verder inzoomt ontstaat eerst de dorsale vagus, daarna de cellen die te maken hebben met het sympatisch systeem en daarna pas de ventrale vagus.

Een grote sprong voorwaarts, als een baby geboren wordt, zijn de dorsale vagus en de sympaticus actief. De ventrale vagus zenuwen zijn nog niet geactiveerd en als ze wat doen wordt de informatie traag doorgegeven. Dus de baby wordt geboren, zit in een dorsale stand, de spaarstand, door de druk in het geboortekanaal en de geboorte zetten de longen zich uit en wordt de sympaticus geactiveerd, de baby gaat huilen. De baby wordt op de moeder gelegd, ruikt zijn moeder, herkent zijn moeder en ze kijken elkaar in de ogen. Op dit moment wordt de ventrale vagus geactiveerd. Hoe veiliger de omgeving, hoe meer verbinding met de moeder hoe meer de ventrale vagus zenuw wordt gestimuleerd en hoe sneller de signalen gaan. Dit proces tot de ventrale vagus zenuw klaar is met “groeien” duurt 5-7 jaar.

In ventraal komen moet je leren

Leren reguleren

Die eerste jaren zijn dus ontzettend belangrijk om een goed functionerend zenuwstelsel te ontwikkelen. Eentje die weet wat veilig is en hoe dat aanvoelt en hoe dat er uit ziet. Een zenuwstelsel dat goed kan reageren op mogelijk gevaar. Is er door trauma geen goede verbinding geweest met moeder dan ontstaan er hechtingsproblemen of andere problemen met zenuwstelsel. Als de ouders zelf niet goed tussen de 3 staten kunnen reguleren, kan het kind dat ook niet leren. Als je dus last van burn outs of depressies, ben je snel overprikkeld, dan kan het zijn dat je hersenstam niet goed de balans kan vinden tussen de drie verschillende standen omdat het dat nooit geleerd heeft als jong kind.

Als je in dorsaal zit dan kun je je bevroren voelen, depressief, het maakt allemaal niet uit, je bent gedissocieerd van je lichaam. Sympatisch dan sta je altijd aan, kun je niet ontspannen, heb je misschien last van verslavingen. De ventrale stand is ontspannen, je kunt spelen, plezier maken, bent sociaal en kunt ook goed alleen zijn, het leven gaat soepel.

Met TBR leer je technieken om weer in balans te komen. Niet vanuit extern veiligheid creëren, maar vanuit jezelf, door vanuit de hersenstam stroming tussen de ventrale, sympatische en dorsale kernen te krijgen. (In september 2024 start er weer een nieuwe opleidingsgroep, www.totalbodyreflex.nl ) 

Ben je yogadocent? Dan is de volgende bijscholing misschien wat voor je, klik hier